Ünsüz Benzeşmesi

Türkçede, bir kelimenin sert ünsüzle bitmesi ve ardından yumuşak ünsüzler (c, d, g) ile başlayan bir ekin eklenmesi durumunda, ekin başındaki ünsüz sertleşir. Bu ses olayına ünsüz sertleşmesi ya da ünsüz benzeşmesi denir. Bu terim, kelimenin sonundaki sert ünsüzün yanına gelen yumuşak ünsüzü kendine benzetmesi olayını ifade eder.

Ünsüz benzeşmesinde meydana gelen değişiklikler:

c ünsüzü → ç ünsüzüne,

d ünsüzü → t ünsüzüne,

g ünsüzü → k ünsüzüne dönüşür ve bu şekilde sertleşir.

Örnekler:

Kitap - da → Kitapta
“Kitap” kelimesi sert bir ünsüzle (p) bittiği için, "da" ekindeki yumuşak ünsüz (d) sertleşerek "t" olur ve "dolapta" şeklini alır.
Yavaş - ca → Yavaşça
"Yavaş" kelimesi sert bir ünsüzle (ş) bittiği için, "ca" ekindeki yumuşak ünsüz (c) sertleşerek "ç" olur ve "yavaşça" halini alır.
Çalış - Gan → çalışkan
"Çalış" kelimesi yumuşak bir ünsüzle (t) bittiği için, "gan" ekindeki yumuşak ünsüz (g) sertleşerek "k" olur ve "unutkan" şeklini alır.

Not:

Sert Ünsüzler: ç, f, h, k, p, s, ş, t (Sert sessizleri FıSTıKÇı ŞaHaP olarak kodlayabiliriz.)

Yumuşak Ünsüzler: c, d, g, b, ğ, j, l, m, n, r, v, y, z