top of page

Paragrafta Anlam Yönü 

Paragraf

Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir isteği, bir durumu, bir öneriyi, olayın bir yönünü, yalnızca bir yönüyle anlatım tekniklerinden ve düşünceyi geliştirme yollarından yararlanarak anlatan yazıların bölümlerine denir. Sözcükler cümleleri, cümleler paragrafları, paragraflar da yazıları oluşturur

Paragraf Sorusu Çözerken Dikkat Edilmesi Gerekenler

  1. Öncelikle sorunun kökünü okumalı ve sorunun senden ne istediğini kavramalısın.

  2. Paragrafı dikkatli okumalı ve paragrafa kendi yorumlarını katmamalısın.

  3. Eğer altını çiziyorsan sadece sorunun istediği kısımları çizmelisin. Tüm paragrafın altını çizmemelisin.

Paragrafta Ana Düşünce

  • Ana düşünce, paragrafın yazılış amacıdır.

  • Paragrafta ana düşünce sorularında bağlayıcı unsurlara (çünkü, buna rağmen, bu yüzden, özetle, kısaca…) dikkat etmelisin.

  • Metinde yer alan alıntılar, ana düşünce ile ilgili ipucu verir.

  • Özelden genele gidilen paragraflarda genellikle ana düşünce son cümlede, genelden özele gidilen paragraflarda ise genellikle ilk cümlede paragrafın ana düşüncesini verir.

  • Bazı paragrafların ana düşüncesini parçanın tümünü okuyarak bulabilirsin. Metnin içinde bir cümle olarak yer almayabilir.

Ana Düşünce Nasıl Sorulur?

  • … anlatılmak istenen hangisidir?

  • … metnin yazılış amacı hangisidir?

  • … verilmek istenen mesaj nedir?

Örnek Soru:

Bir sabah uyandığınızda etrafınızdaki tüm renklerin kaybolduğunu düşünün. Her şey siyah beyaz. Gözlerimiz doğadaki renklerin uyumunu görmeden, ruhumuz huzuru bulabilir mi? Renkler, hayatımızın ne kadar da önemli bir parçası değil mi?

Bu paragrafın ana düşüncesi aşağıdakilerden hangisidir?

A) Renklerin hayatımıza kattığı estetik değeri anlamalıyız.  

B) Siyah beyaz filmler nostaljik bir etki yaratır.  

C) Renkler olmasa da yaşantımız devam eder.  

D) Doğanın güzelliklerini her zaman takdir etmeliyiz.  

Cevap:

A) Renklerin hayatımıza kattığı estetik değeri anlamalıyız.

Paragrafın Konusu

  • Paragrafta üzerinde durulan ve hakkında söz söylenilen düşünceye veya olaya “konu” denir.

  • Her paragrafın bir konusu vardır.

  • Konu, paragrafın giriş, gelişme ve sonuç bölümünde verilir.

  • Paragrafın içinde yer alan anahtar kelimeler (tekrar edilen sözcükler) konuyla ilgili ipucu verirler. 

  • Konu, paragrafın yalnızca bir bölümünü değil tüm bölümlerini yansıtmalıdır.

Paragrafta Konu Nasıl Sorulur?

  • Bu paragrafta ne anlatılıyor?

  • Bu paragrafın konusu aşağıdakilerden hangisidir?

Örnek Soru:

Kediler, insanlar tarafından evcilleştirilen en eski hayvanlardan biridir. İlk olarak Mısır’da, pirinç ambarlarını farelerden korumak amacıyla evcilleştirildiler. Bugün kediler, sadık dostlarımız olarak evlerimizde yerini almıştır.
Bu paragrafın konusu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kedilerin evcilleştirilmesi  

B) Mısır’daki hayvanlar  

C) Farelerin zararları  

D) Hayvanların tarihçesi  

Cevap:

A) Kedilerin evcilleştirilmesi

Paragrafın Başlığı

  • Paragrafta anlatılan düşünceyi özetleyen sözcük gruplarıdır.

  • Başlık, okuyucuda merak uyandırmalı ve paragrafla doğrudan ilgili olmalıdır.

  • Paragrafın konusu başlık ile ilgili ipucu verir.

Örnek:

Kitap okumak, bilgi dağarcığını genişletir ve düşünme yeteneğini geliştirir. Düzenli olarak kitap okuyan bir kişi, hayal gücünü ve kelime dağarcığını sürekli olarak artırır.

Başlık:

Kitap Okumanın Faydaları

Paragrafın Anahtar Sözcükleri

  • Bir paragrafın içinde en çok tekrarlanan sözcükler o paragrafın anahtar sözcükleridir.

  • Anahtar sözcükler, paragrafın konu ve ana düşüncesi içinde yer alan ve onlar olmadan konunun ve ana düşüncenin yansıtılamayacağı ve anlaşılamayacağı sözler veya sözcüklerdir.

  • Anahtar sözcükler paragrafın konusunun anlaşılmasına ve bulunmasına yardımcı olması açısından oldukça önemlidir.

Örnek:

Dijital teknolojiler, hayatımızı birçok açıdan kolaylaştırmıştır. İnternet sayesinde bilgiye hızlıca ulaşabiliyor, akıllı cihazlarla günlük işlerimizi daha verimli bir şekilde halledebiliyoruz.

Başlık:

dijital teknolojiler, internet, akıllı cihazlar, verimli

Paragrafın Yardımcı Düşüncesi

  • Yardımcı düşünce, ana düşünceyi destekleyen ve açıklayan ek bilgilerdir.

  • Yardımcı düşünceler, ana düşüncenin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olur ve paragrafın bütünlüğünü sağlar.

Yardımcı Düşünce Nasıl Sorulur?

  • Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki parçadan çıkarılamaz?

  • Yukarıdaki parçadan hangisine ulaşılamaz?

  • Yukarıdaki parçadan hangisine ulaşılabilir?

  • Bunların dışında aşağıdaki soru örneği de yardımcı düşünce buldurmaya yöneliktedir.

Örnek Soru:

Sanat, insanın duygularını ifade etmenin en güzel yollarından biridir. Resim, müzik, edebiyat gibi sanat dalları, insana kendini ifade etme özgürlüğü sunar. Sanat sayesinde insanlar, hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını geliştirirler.

Bu paragrafta sanatın hangi yönü vurgulanmaktadır?

A) Ekonomik değeri  

B) Eğitimdeki yeri  

C) İnsana kazandırdıkları  

D) Tarihsel gelişimi  

Cevap:

C) İnsana kazandırdıkları

Paragrafta Olay

  • Olay, paragraf içinde anlatılan ve gerçekleşen durumlardır.

  • Paragraftaki olaylar, paragrafın konusunun anlaşılmasına yardımcı olur ve metne dinamizm katar.

Paragrafta Olay Nasıl Sorulur?

  • - “Paragrafta hangi olay anlatılmaktadır?” sorusu, olayın ne olduğunu öğrenmemizi sağlar.

Örnek Soru:

Bir yaz sabahı, Ali ve arkadaşları deniz kenarına gitmeye karar verdiler. Sabahın erken saatlerinde sahilde buluşarak denize girdiler. Tüm gün boyunca oyunlar oynadılar ve eğlendiler.

Bu paragrafta anlatılan olay nedir?

A) Ali’nin arkadaşlarıyla buluşması  

B) Yaz sabahının güzellikleri  

C) Denize girilmesi ve oyunlar oynanması  

D) Sabah yürüyüşü yapılması

Cevap:

C) Denize girilmesi ve oyunlar oynanması

Paragrafta Zaman

  • Zaman, paragraf içinde olayların gerçekleştiği dönemi, saati veya günü belirtir.

  • Zaman ifadesi, paragrafın bağlamını anlamamıza yardımcı olur.

Paragrafta Olay Nasıl Sorulur?

  • Olayın gerçekleştiği zaman nedir?” sorusu, paragraftaki zaman ifadesini bulmamızı sağlar.

Örnek Soru:

Sonbaharın serin bir sabahında, şehirdeki ağaçlar sararmış yapraklarını dökmeye başlamıştı. İnsanlar, kalın kıyafetlerini giymiş, sokaklarda yürüyordu.

Bu paragrafta olaylar hangi zamanda gerçekleşmektedir?

A) İlkbahar  

B) Yaz  

C) Sonbahar  

D) Kış  

Cevap:

C) Sonbahar

Paragrafta Yer

  • Yer, paragraf içinde olayların gerçekleştiği mekanı ifade eder.

  • Yer ifadesi, paragrafın bağlamını ve olayların nerede geçtiğini anlamamıza yardımcı olur.

Paragrafta Yer Nasıl Sorulur?

  • - “Olayın geçtiği yer neresidir?” sorusu, paragraftaki mekan ifadesini bulmamızı sağlar.

Örnek Soru:

Köyün en yüksek tepesinde yer alan eski değirmen, yıllardır kullanılmıyordu. Değirmen, köyün çocukları için bir oyun alanı olmuştu.

Bu paragrafta olayların geçtiği yer neresidir?

A) Köy meydanı  

B) Eski değirmen  

C) Köy okulu  

D) Köy pazarı

Cevap:

B) Eski değirmen

Paragrafta Varlık Kadrosu

  • Varlık kadrosu, paragraf içinde olayların kahramanlarını, yani kişiler veya hayvanlar gibi canlıları ifade eder.

  • Varlık kadrosu, olayların kimler tarafından gerçekleştirildiğini veya kimlerin olaylarla ilgisi olduğunu gösterir.

Paragrafta Yer Nasıl Sorulur?

  • “Paragrafta kimler yer almaktadır?” sorusu, varlık kadrosunu bulmamızı sağlar.

Örnek Soru:

Murat ve arkadaşları, okuldan çıktıktan sonra futbol sahasında buluşup maç yapmaya karar verdiler. Her biri farklı görevler aldı ve keyifli bir maç geçirdiler.

Bu paragrafta yer alan varlık kadrosu kimlerden oluşmaktadır?

A) Murat ve ailesi  

B) Murat ve arkadaşları  

C) Murat ve öğretmenleri  

D) Murat ve komşuları  

Cevap:

B) Murat ve arkadaşları

bottom of page