A. Düz Yazı

Düz yazı türleri, anlatımı akıcı ve doğal olan, uyak ve ahenk gözetmeksizin oluşturulan metinlerdir.

​

1. Olay Yazıları

Olay yazıları, kurgusal veya gerçek olayları temel alarak oluşturulur.

​

1. 1.  Masal

Özellikler:

• Fantastik ve hayali olaylar içerir.

• Kahramanlar genellikle olağanüstü özelliklere sahiptir.

• Zaman ve mekan belirsizdir.

• Genellikle eğitici ve öğreticidir.

• İyilik ve kötülük arasında bir mücadele anlatır.

Örnek: 

Masal: "Uyuyan Güzel"

Bir krallıkta, doğan prenses için büyük bir kutlama yapılır. Ancak davet edilmeyen bir cadı, prensese lanet okur: On altıncı yaş gününde parmağını bir iğneyle batırıp ölecektir. Bir peri, laneti hafifletir ve prensesin ölüm yerine derin bir uykuya dalacağını söyler. Lanet gerçekleşir, ama prenses bir prens tarafından öpülerek uykusundan uyanır.

​

1. 2. Fabl (Öykünce)

Özellikler:

• Hayvanlar veya cansız varlıklar ana karakterlerdir.

• İnsan özellikleri taşıyan bu karakterler aracılığıyla ahlaki bir ders verilir.

• Genellikle kısa ve öz anlatımlıdır.

Örnek: 

Fabl: "Karga ile Tilki"

Bir karga, ağzında peynirle bir dalda oturmaktadır. Tilki, peyniri kapabilmek için karganın sesini övmeye başlar. Karga övünçle ötmeye başlayınca ağzındaki peynir düşer ve tilki peyniri kapar. Bu hikaye, aldanmamak ve övgülere kanmamak gerektiğini öğretir.

​

1. 3. Hikâye (Öykü)

Özellikler:

• Gerçekçi veya olası olayları anlatır.

• Belirli bir zaman ve mekanda geçer.

• Karakter sayısı sınırlıdır.

• Olaylar bir başlangıç, gelişme ve sonuç içerir.

Örnek: 

Hikaye: "Kar Tanesinin Serüveni"

Bir kar tanesi, gökyüzünden yavaşça yere doğru yol alırken, aşağıdaki dünyayı merakla izler. Bir çocuğun eldivenine konar ancak kısa bir süre sonra eriyip kaybolur. Bu kısa öykü, yaşamın kısalığı ve anların değerini vurgular.

​

1. 4. Anı (Hatıra)

Anı (hatıra), bireyin geçmişte yaşadığı veya tanık olduğu olayları, kişisel bakış açısıyla anlattığı yazı türüdür.

Özellikler:

• Anılar, yazarın kendi yaşamından kesitler sunar ve kişisel deneyimlere dayanır.

• Yazar, olayları kendi perspektifinden, duygusal ve düşünsel süreçleriyle birlikte aktarır.

• Anılar, genellikle geçmişte yaşanmış olaylara odaklanır ve bu olayların detaylı bir anlatımını içerir.

• Yaşanan olayların tarihsel arka planı ve toplumsal etkileri üzerinde durularak, o dönem hakkında bilgi verilir.

• Anılar, okuyucuya yaşanan dönemi, kültürü, insan ilişkileri ve değişimleri anlama fırsatı sunar.

Örnek:  

"Çocukluğumun geçtiği o küçük kasabada, her yaz düzenlenen geleneksel şenlikler vardı. O günlerde tüm mahalle sakinleri bir araya gelir, uzun hazırlıkların ardından renkli kostümler içinde şenliğe katılırlardı. Ben de, annemin el emeği giysileriyle, komşularımızla birlikte şenliğin en renkli karakterlerinden biri olurdum. Bu anılar, şimdi bile aklıma geldiğinde, o günlerin neşesiyle dolup taşarım."

​

2. Bildirme Yazıları

Bilgi verme, açıklama yapma veya bir konuyu tanıtma amacı taşıyan yazılardır.

​

2. 1 Mektup

Özellikler:

• Bireysel iletişim amacı güder.

• Belli bir yapıya (tarih, hitap, giriş, gelişme, sonuç) sahiptir.

• Duygusal veya bilgilendirici olabilir.

Örnek:  

"Sevgili Ayşe,

Bugün seni çok özledim ve yazmak istedim. Okulda yeni bir proje üzerinde çalışmaya başladık ve sana danışmak istediğim bazı fikirler var. Umarım en kısa zamanda görüşürüz. Sevgiler,

Zeynep"

​

2. 2. Haber

Özellikler:

• Güncel ve önemli olayları aktarır.

• Nesnel ve objektif olmalıdır.

• 5N1K (kim, ne, nerede, ne zaman, nasıl, niçin) sorularına cevap verir.

Örnek:  

Haber: "Yerel Kütüphanede Kitap Bağış Kampanyası"

Yerel kütüphanemiz, kitap stoklarını genişletmek için bir kitap bağış kampanyası başlattı. Kampanya, tüm halka açık ve katılımcılar kendi okumadıkları kitapları bağışlayabilirler. Kütüphane yönetimi, kampanyanın büyük bir katılım beklediğini açıkladı.

​

3. Düşünce Yazıları

Belli bir konu üzerinde yazarın düşüncelerini, analizlerini ve yorumlarını içerir.

Özellikler:

•   Fikir ağırlıklıdır.

•   Açıklayıcı ve tartışmacı anlatım teknikleri kullanılır.

•   Kanıt ve argümanlara dayanır.

Örnek:  

Makale: "Teknolojinin Eğitim Üzerindeki Etkisi"

Bu makalede, teknolojinin eğitim sistemleri üzerindeki artan etkisi ele alınmaktadır. Özellikle uzaktan eğitimde kullanılan araçların ve yöntemlerin öğrencilerin öğrenme süreçlerine katkıları tartışılmaktadır. Teknolojinin doğru kullanımının, eğitimde fırsat eşitliği yaratabileceği vurgulanmaktadır.

​